Koło Naukowe Bezpieczeństwa Narodowego UJD

Napisz do nas

www.bezpieczenstwo@knbn-ujd.pl

27 listopada 2022

Ocena skuteczności sankcji przeciwko Rosji w sektorze surowców energetycznych 

Fot: Zdjęcie ilustracyjne /Shutterstock

♦ Wojna na Ukrainie przyniosła wiele zmian w zakresie globalnego ładu i bezpieczeństwa energetycznego krajów zachodnich. Obecnie na Rosję nałożonych zostało łącznie 8 pakietów sankcji przez ponad 30 państw. W szczególności dotykają one sektora energetycznego, jednak czy skutecznie ? Sankcje określane są jako pokojowe działanie, będące jednocześnie karą za naruszenie prawa, tak jak zrobiła to Federacja Rosyjska dokonując inwazji na Ukrainę. W związku z powyższym rosyjska gospodarka jest znacznie osłabiona. Nakładane sankcje przez liczne państwa miały doprowadzić do zmian politycznych, jednakże ich efekt bywa dyskusyjny.

Jak podają źródła, sankcje nałożone na Moskwę podbiły ogólne dochody firm naftowych. Wyższe dochody odnotowały zarówno firmy amerykańskie (ExxonMobil, Chevron) jak i brytyjski Shell[1]. Jest to następstwo podwyższenia ceny ropy naftowej, która obecnie waha się w granicach 85$ za baryłkę[2]. Firma Shell częściowo zaopatrywała się od rosyjskich dostawców, jednakże polityka brytyjskiego rządu jest mocno skierowana przeciw Rosji. W związku z tym Wielka Brytania zamierza zwiększyć własne wydobycie, aby móc całkowicie odciąć się od Rosji. Obecnie wiele państw rozważa podjęcie podobnych działań mających na celu uniezależnienie się od surowców z Federacji Rosyjskiej..

 

Zdj. 1 Sankcje na dostawy energii

Źródło: Cire.pl, https://www.cire.pl/artykuly/serwis-informacyjny-cire-24/sektor-energetyczny-wylaczony-z-sankcji-wobec-rosji- [dostęp: 26.11.2022].

 

 ♦ Sankcję na ropę miały w założeniu ograniczyć dochody generowane przez główne źródło wpływów rosyjskiego budżetu, jakim jest energetyka, jednak aktualnie Rosja wciąż zarabia ogromne pieniądze na sprzedaży paliw kopalnych. Jest to spowodowane silnymi zależnościami krajów europejskich, w tym Polski, od rosyjskich surowców i rosnącymi cenami energii. Długoterminowe umowy i silne, wieloletnie kształtowanie uzależnienia od dostaw ze wschodu są głównymi przyczynami tego, że Kreml jeszcze długo będzie rozdawać karty i straszyć zakręceniem przysłowiowego kurka. Jak pokazuje przypadek Niemiec, trudno jest o skuteczność sankcji, jeżeli 55% gazu ziemnego, 50% węgla kamiennego i 35% ropy naftowej importowanych jest z Rosji[3]. W takiej sytuacji sankcje stanowią broń obosieczną, która w przypadku braku alternatyw bardziej może uderzyć w kupującego niż w dostawcę. Niektóre z państw twierdzą, że nałożone dotychczas sankcje oraz kolejne planowane mogą niezwykle zaszkodzić interesom wielu państw Europy. Nie każde państwo posiada możliwość całkowite odstąpienia od rosyjskich dostaw, poprzez zwiększenia własnego wydobycia, czy szukania nowego eksportera surowców energetycznych.

 

Zdj. 1 Sankcje wobec Rosji