Koło Naukowe Bezpieczeństwa Narodowego UJD

Napisz do nas

www.bezpieczenstwo@knbn-ujd.pl

fot. Daniel Pach/ FORUM

♦ 12 marca 2024 roku minęło 25 lat od przyjęcia Rzeczypospolitej Polskiej do Sojuszu Północnoatlantyckiego, co może być naszą dumą. Kształt polskiej polityki zagranicznej, bezpieczeństwa i obrony uległ znaczącym przeobrażeniom. Wprowadzenie Polski do grona państw członkowskich Sojuszu miało głęboki wpływ na sytuację międzynarodową, jak i narodowe struktury bezpieczeństwa oraz gospodarkę. W poniższej publikacji zostanie przedstawiony zarys tych kluczowych zmian oraz osiągnięć, które nastąpiły od marca 1999 roku.

Historia

♦ Przystąpienie Polski do NATO w 1999 roku było przełomowym momentem w historii polskiego bezpieczeństwa. Decyzja ta była wynikiem wieloletnich starań i wspólnych dążeń całej polskiej klasy politycznej do umocnienia pozycji kraju w strukturach zachodnich oraz zmianę jego postrzegania na arenie międzynarodowej. Stanowisko poszczególnych stronnictw (przedstawicieli postkomunistycznej lewicy, czy też elit solidarnościowych), nie było tak jednoznaczne. Przede wszystkim na początku lat 90. XX wieku obawiano się reakcji chylącego się ku upadkowi Związku Radzieckiemu, ponadto wojska ZSRR nadal stacjonowały w Polsce (do września 1993 roku). Późniejsze wydarzenia w Rosji pokazały jednak, że były to obawy przesadzone.

♦ Pomimo pewnych wątpliwości i niejednoznacznych sygnałów ze strony niektórych państw członkowskich, Polska konsekwentnie dążyła do NATO. Wizyta prezydenta Borysa Jelcyna w Polsce w 1993 roku oraz podpisanie Wspólnej deklaracji polsko-rosyjskiej przyniosły pewne nadzieje, jednak pomimo to Rosja nadal wyrażała sprzeciw wobec planów rozszerzenia NATO. Dopiero zawarcie w Paryżu układu NATO-Rosja (właśc. Akt Stanowiący o Wzajemnych Stosunkach, Współpracy i Bezpieczeństwie z 27 maja 1997 roku) doprowadziło do wycofania sprzeciwu przez Moskwę.

♦ Równocześnie przedstawiciele polonii w Stanach Zjednoczonych (m.in. Jan Nowak Jeziorański, czy Zbigniew Brzeziński) lobbowali za poparciem polskich starań. Warto podkreślić, że początkowo Polska wraz z innymi państwami była objęta programem Partnerstwa dla Pokoju, w ramach którego NATO zacieśniało współpracę z krajami dawnego bloku wschodniego aspirującymi do Sojuszu. W Europie natomiast zjednoczone Niemcy, dość mocno wspierały Polskę i inne państwa w tym zakresie. 

♦ Ostatecznie, ukoronowanie kilkuletnich zabiegów nastąpiło 12 marca 1999 roku, kiedy to formalnie przekazano dokument ratyfikacyjny Traktatu Północnoatlantyckiego i  Polska oficjalnie stała się członkiem NATO. To wydarzenie było nie tylko symbolicznym potwierdzeniem nowego etapu w historii państwie, ale także strategicznym krokiem w kierunku zwiększenia bezpieczeństwa i stabilności zarówno Polski, jak i całej Europy. Przystąpienie do NATO umocniło pozycję Polski na arenie międzynarodowej oraz dało gwarancje bezpieczeństwa w dynamicznie zmieniającym się środowisku geopolitycznym.

(fot: AFP), 12 marca 1999 rok, w Independence w stanie Missouri (USA) ówczesny szef MSZ RP Bronisław Geremek

podpisał dokumenty akcesyjne dotyczące wstąpienia Polski do NATO. Po lewej ówczesna sekretarz stanu USA Madeleine Albright,

która była gorącym zwolennikiem włączenia Polski w struktury euroatlantyckie.

Aspekt polityki międzynarodowej:

1. Bezpieczeństwo i obronność

   Polska, jako członek NATO, aktywnie uczestniczyła w różnych operacjach mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa na arenie międzynarodowej. Wraz z rozwojem zagrożeń hybrydowych i terroryzmu, Polska zaangażowała się również w działania mające na celu zwalczanie tych nowych form zagrożeń (m.in. misje w Afganistanie).

2. Stabilizacja regionu

   Pomoc Polski w stabilizacji regionu Europy Środkowo-Wschodniej była istotnym elementem jej polityki międzynarodowej. Przy wsparciu ze strony NATO, Polska angażowała się w inicjatywy mające na celu promowanie demokracji, praw człowieka oraz rozwoju gospodarczego w regionie.

3. Promowanie demokracji i praw człowieka

   Polska, będąc członkiem NATO, aktywnie promowała wartości demokratyczne i prawa człowieka na arenie międzynarodowej. Wspierała organizacje międzynarodowe oraz inicjatywy mające na celu wspieranie demokracji i wolności słowa w różnych częściach świata.

4. Współpraca gospodarcza

   Polska kontynuowała rozwój współpracy gospodarczej z innymi państwami członkowskimi NATO oraz z partnerami spoza sojuszu. Udział w umowach handlowych, inwestycje oraz projekty infrastrukturalne wspierały rozwój gospodarczy kraju i wzmacniały jego pozycję na arenie międzynarodowej.

5. Dyplomacja wielostronna

   Polska nadal aktywnie uczestniczyła w działaniach dyplomatycznych na forum międzynarodowym, angażując się w rozwiązywanie konfliktów, negocjacje pokojowe oraz promowanie współpracy międzynarodowej. Wzmacniała swoją rolę jako partnera w międzynarodowych inicjatywach pokojowych i stabilizacyjnych.

6. Współpraca z UE

   Polska kontynuowała współpracę z Unią Europejską, która stanowiła istotny element jej polityki zagranicznej. Wspólne inicjatywy dotyczące bezpieczeństwa, obronności oraz rozwoju gospodarczego i społecznego umacniały pozycję Polski zarówno w NATO, jak i w UE.

Te zmienione aspekty polityki międzynarodowej Polski jako członka NATO odzwierciedlają ewolucję jej zaangażowania i roli na arenie międzynarodowej w ciągu ostatnich 25 lat.

Aspekty  struktury bezpieczeństwa

1. Deterrencja

   Polska, jako członek NATO, czerpie korzyści z systemu gwarancji bezpieczeństwa, który zapewnia odstraszanie potencjalnych agresorów. W kontekście zmian geopolitycznych, w tym narastających napięć na wschodniej flance sojuszu, polityka odstraszania zyskuje na znaczeniu.

2. Współpraca obronna

   W ciągu ostatnich 25 lat Polska aktywnie uczestniczyła w operacjach i misjach NATO, współpracując z innymi państwami członkowskimi w zakresie obronności. Rozwijane są również relacje dwustronne oraz wielostronne z sojusznikami, co wpływa na wzrost efektywności działań obronnych.

3. Infrastruktura obronna

   Polska, po przystąpieniu do NATO, otrzymała wsparcie w zakresie modernizacji swoich sił zbrojnych oraz infrastruktury wojskowej. Inwestycje w infrastrukturę wojskową, w tym modernizacja baz i portów morskich, mają kluczowe znaczenie dla zwiększenia mobilności i gotowości bojowej.

4. Wspólne ćwiczenia i szkolenia

   Współpraca z sojusznikami w zakresie ćwiczeń i szkoleń wojskowych jest integralną częścią strategii bezpieczeństwa Polski. W ostatnich latach obserwuje się wzrost liczby wspólnych manewrów, które mają na celu zwiększenie interoperacyjności sił zbrojnych NATO.

5. Inteligencja i wymiana informacji

   Polska aktywnie uczestniczy w wymianie informacji dotyczących zagrożeń bezpieczeństwa z partnerami NATO. W obliczu rosnących zagrożeń hybrydowych i cybernetycznych, współpraca w zakresie bezpieczeństwa informacyjnego jest kluczowym elementem polskiej polityki bezpieczeństwa.

6. Wspólne podejście do obronności

   Polska, jako integralny członek NATO, uczestniczy w opracowywaniu wspólnych strategii obronnych. W kontekście nowych wyzwań bezpieczeństwa, takich jak terroryzm czy asymetryczne zagrożenia, współpraca z sojusznikami staje się jeszcze ważniejsza dla skutecznej reakcji na zmieniające się zagrożenia.

Wszystkie te elementy tworzą kompleksową strukturę bezpieczeństwa Polski jako członka NATO, która ewoluowała i dostosowywała się do zmieniających się warunków i wyzwań geopolitycznych przez ostatnie 25 lat.

Aspekty gospodarcze

1. Wzrost handlu zagranicznego

 Członkostwo Polski w NATO przyczyniło się do wzrostu handlu zagranicznego poprzez zwiększenie zaufania inwestorów i partnerów handlowych. Uzyskanie gwarancji bezpieczeństwa ze strony NATO stworzyło stabilne warunki dla rozwoju handlu i inwestycji.

2. Integracja z rynkami zachodnimi

 Po wejściu Polski do NATO, zacieśniła się współpraca gospodarcza z państwami zachodnimi, co przyniosło korzyści w postaci transferu technologii, wiedzy i kapitału. Integracja z rynkami zachodnimi zwiększyła konkurencyjność polskich firm i przyspieszyła proces modernizacji gospodarki.

3. Bezpieczeństwo inwestycji zagranicznych

 Członkostwo w NATO przyczyniło się do zwiększenia bezpieczeństwa inwestycji zagranicznych w Polsce. Stabilność polityczna i militarna, wynikająca z członkostwa w sojuszu, sprawiła, że Polska stała się atrakcyjnym miejscem dla zagranicznych inwestorów, co przyspieszyło rozwój gospodarczy kraju.

4. Współpraca w sektorze obronnym

 Integracja z NATO umożliwiła Polsce uczestnictwo w międzynarodowych projektach z zakresu obronności i przemysłu zbrojeniowego. Partnerstwo z państwami członkowskimi NATO umożliwiło transfer technologii, wspólne inwestycje oraz rozwój polskiego przemysłu obronnego.

5. Modernizacja infrastruktury

 Polska, jako członek NATO, otrzymała wsparcie finansowe na rozbudowę infrastruktury militarnej, co przyczyniło się do rozwoju sektora budowlanego oraz wzrostu zatrudnienia w tym sektorze. Modernizacja infrastruktury miała także pozytywny wpływ na rozwój innych gałęzi gospodarki.

6. Wzrost eksportu sprzętu wojskowego

 Dzięki członkostwu w NATO, Polska zyskała reputację wiarygodnego partnera w dziedzinie obronności, co przyczyniło się do wzrostu eksportu polskiego sprzętu wojskowego. Eksport produktów związanych z obronnością stał się istotnym źródłem dochodów dla polskich firm.

Te zmienione aspekty gospodarcze w kontekście członkostwa Polski w NATO odzwierciedlają ewolucję polskiej gospodarki oraz jej integrację ze strukturami zachodnimi i międzynarodowymi w ciągu ostatnich 25 lat.

♦ Podsumowując, zaangażowanie Polski jako członka NATO przez ostatnie 25 lat wpłynęło na różne aspekty jej polityki międzynarodowej, struktury bezpieczeństwa oraz gospodarki. W obszarze polityki międzynarodowej, Polska aktywnie uczestniczyła w działaniach na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa i stabilności na arenie międzynarodowej, promując jednocześnie demokrację, prawa człowieka oraz współpracę z organizacjami międzynarodowymi. W strukturze bezpieczeństwa, Polska korzystała z systemu gwarancji bezpieczeństwa NATO, rozwijając współpracę obronną z innymi państwami członkowskimi, modernizując infrastrukturę wojskową oraz uczestnicząc w ćwiczeniach i wymianie informacji dotyczących zagrożeń. Aspekty gospodarcze również ewoluowały, przyczyniając się do wzrostu handlu zagranicznego, integracji z rynkami zachodnimi, zwiększenia bezpieczeństwa inwestycji zagranicznych, rozwijania sektora obronnego, modernizacji infrastruktury oraz wzrostu eksportu sprzętu wojskowego. W kontekście przyszłości, należy oczekiwać, że Polska będzie kontynuować swoje zaangażowanie w NATO, dążąc do dalszego wzmacniania swojej pozycji na arenie międzynarodowej oraz wspierając inicjatywy mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa i stabilności. Jednocześnie, rozwój gospodarczy będzie nadal odgrywał istotną rolę, wspierany przez integrację z rynkami zachodnimi i dalsze inwestycje w sektor obronny oraz infrastrukturę.

Autor: Zuzanna Jaksender

Bibliografia

25 rocznica przyjęcia Polski do Sojuszu Północnoatlantyckiego, https://www.gov.pl/web/obrona-narodowa/25-lat-polski-w-nato#:~:text=25%20lat%20obecno%C5%9Bci%20Polski%20w%20NATO%20to%20dla,cz%C5%82onkostwo%20w%20Sojuszu%20nak%C5%82ada%20na%20pa%C5%84stwa%20go%20tworz%C4%85ce., [Dostęp: 20.03.2024r.].

25 lat Polski w NATO, https://dzieje.pl/wiadomosci/25-lat-polski-w-nato, [Dostęp: 20.03.2024r.].

25 LAT POLSKI W NATO 25 YEARS OF POLAND IN NATO, https://www.wojsko-polskie.pl/u/c7/27/c727cd1c-f626-49d2-be46-68468a19c759/25_lat_poslki_w_nato_wystawa.pdf, [Dostęp: 20.03.2024r.].

Fundament naszego bezpieczeństwa. 25 lat Polski w NATO, https://muzhp.pl/wiedza-on-line/fundament-naszego-bezpieczenstwa-25-lat-polski-w-nato, [Dostęp: 20.03.2024r.].

25 LAT POLSKI W NATO, https://www.wojsko-polskie.pl/weterani/articles/aktualnosci-r/25-lat-polski-w-nato/, [Dostęp: 20.03.2024r.].

Pszczel R., 25 lat Polski w NATO: osobiste wspomnienie polskiej drogi do Sojuszu i lekcje na dziś, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/komentarze-osw/2024-03-08/25-lat-polski-w-nato-osobiste-wspomnienie-polskiej-drogi-do, [Dostęp: 20.03.2024r.].

Przeczytaj także:

KNBN © 2023